۱۳۸۸ آذر ۱۱, چهارشنبه

غم ِ از دست دادن ِ آوازه خوان گیلان زمین

احمد آشوپور
ه. لیله کوهی



مردم گيلان زمين به سوگ آوازه خوان خود نشسته اند. او ديگرباصدای مخملينش برايمان نمی خواند. قامت بلند ترانه و آواز گيلان از جمع ما رفت. نام مهندس عاشور پور و ترانه هايش را برادر بزرگم پس از سالهای سی به خانۀ ما
آورد . برادرم ميرعلی وقتی وارد حياط ِ خانه می شد بشکن زنان و ترانه خوانان برای افراد خانۀ شلوغ و پُر جمعيت ما می خواند: وقتی که هنه شونه به سری ليله کوه سا مُون/ سبزا بونه کوه تُوکالی عينه تی دامُون (وقتی که شانه به سر به بلندی ها ی ليلا کوه می آيد/ بالای قله کوه مثل دامن تو سبز می شود). بچه که بودم هاج و واج به دهان ِ برادرم نگاه می کردم، کلمات به گوشم ناآشنا اما با دلم آشنا بودند، به دل نشستن ِ ترانه ها را احساس می کردم. بعد ها، کمی که بزرگتر شدم، وقتی خودم زمزمه گر آن ترانه ها گشتم، با آن نغمه های شاد ِ گوشه های ولايت سبزم من هم قد کشيدم و سبز شدم. آن سال ها گوشم پُر بود ازِريتم و کلام ترانه های عاشور پور. پژواک ِ پُر احساس ترانه و صدا هنوز ازپس آن سالها در من موج می زند: راز جهانت گويم با ترانه های شيرين، صحبت ديرين نوکن، نوکن همان صفای ديرين، چون برگ خزان شده ام، تو بيا همچون بهار زيبا . اگر از سهم ويژه جهانگير سرتيپ پور در ترانه های عاشور پور بگذريم ، دو ترانه سرای خوش قريحه و پُر کار ديگر هم با کارنامۀ درخشان ترانه وشعر خود به آلبوم های آوازی عاشورپور غنا بخشيدند. محمود پاينده لنگرودی محقق، شاعر و ترانه سرای گيلک زبان و شهدی لنگرودی غزل سرای شهر ما. ياد هردوی آنها گرامی باد. بهار گيلان ياد آور اين ترانه شهدی لنگرودی است: بيجار تُومون سبز و نيلابُون/ ويجين کارون خوش گيلا بُون (نشا های برنجزاران سبز شدند / زنان برنج کار خوشگل شدند) با اين ترانه، بهار گيلان را پشت سر می گذاشتيم و به تابستان خوش رنگ و بوی ولايت سر سبز می رسيديم . جا دارد از يک شاعر و ترانه سرای ديگر شهرمان هم يادی بشود. از نا صر فرهاديان، سراينده اين ترانه که می گويد: بلوش دارون بلوش باردن دوباره/ امه کوچه فروش باردن دوباره (بوته های تمشک باز تمشک آورده اند / در کوچه ما باز برای فروش آورده اند). صدای عاشور پور همراه و همدم بسياری از جوانان گيلانی در بيرون از مرزهای گيلان زمين بود. درفعاليتهای فوق برنامه دانشگاهها آوازه خوان نغمه های صدای عاشورپور در کوه و دمن بوديم. ما گيلانی ها در برابر ترک زبان ها، کرد ها و لرها به هنگام سرود و ترانه خوانی کم نمی آورديم و با نغمه های او قله ها را فتح می کرديم. سر کوه های بلند مُو نی زنم نی/ می چُومان به راهه تا بايِ ِ کوری (بر روی بلندی های کوه نی می زنم نی/ چشمهايم براه است تا دخترک بيايد). برگ ريزان پائيز گيلان را با اين نغمۀ عاشور پور به جنگل و کوه می زديم: خروس خوان او بوُ و من، مست و مستانه / تا کوه دامن بشوييم شانه به شانه (سحر گاه او بود و من مست و خرامان / تا دامن کوه شانه به شانه رفتيم) و قله ها و يال های برفی زمستان را هم با اين ترانه اش سعود می کرديم : دريا طوفان داره باز / باد و باران داره باز. دوستم بهرام که از کلن زنگ زده بود به من تسليت بگويد می گفت: من تا سال دوم دانشگاه به گيلان نرفته بودم اما با ترانه های عاشور پور فضايی ِخيالی از گيلان برای خود ساخته بودم که بعدها که به گيلان سفر کردم يا به برنامه زنجان ـ ماسوله رفتم، ديدم تمام تصوير هايم درست است. همان طراوت و شادابی. همان رنگ و بو. حتی عطر چای و برنج و نارنج. اگر عاشور پور توانسته باشد بر برخی از غير گيلک ها، اين چنين تاثير بگذارد، ديگر حساب همزبانان او روشن است.

هشدر خان آلمان ۱۵ژانويه ۲۰۰۸

هیچ نظری موجود نیست: